Correct werken met rijgklemmen

[aw]

Ik ben bezig met het een 'project CO2 laser' (zie elders in het forum) en het werd tijd om dit aan te pakken:



Ik had nog een mooie Rittal kast liggen



En eenmaal ingebouwd ziet dat er een stuk netter uit



Ik heb allen nog niets op maat gemaakt of gebundeld en rechts onderin zie je nog Wago klemmen als belangrijkste stroomverdeling....



Ik zou dat graag allemaal netter en precies op maat willen doen, gebruik makend van de din rail bovenin. Maar ik zie door de bomen het bos niet meer omdat ik nooit van de grond af aan met rijgklemmen gewerkt heb.

Bijvoorbeeld:

- Wat is een gangbare maat rijgklem voor elektronica? Ik zie van 1- 5 mm2, is 2.5mm een goed idee waar redelijk alles in past wat in deze kast voorkomt?
- Wel of geen adereindhulzen gebruiken?
- Bovenin zie je een 220 'verdeelblok'. Dit bestaat uit elke keer 3 rijgklemmen naast elkaar die met een kammetje verbonden zijn. Ik wil hetzelfde doen voor een 24 volt verdeelblok en en 48 volt verdeelblok. Als ik 5 gebruikers heb die 48v nodig hebben, kan ik dan uit met drie rijgklemmen met een bruggetje of is het niet gebruikelijk dan ook de boven ingangen te gebruiken en moet ik 5 klemmen naast elkaar zetten?
- Mogen 24v, 48v, siganlen en 220 alleemaal op dezelfde rail?
- Kan ik de min van zowel de 24v als de 48 volt voedingen combineren?
- Zijn er conventies voor de kleuren van rijgklemen voor gelijkspanning (positied/negatief)?

BEdankt voor jullie hints!

[Tolp2]

Ben op dit moment bezig met een kast zelf, herkenbare vragen! Heb de antwoorden er bij gezet die van een elektro-installateur heb geleerd.

- Wat is een gangbare maat rijgklem voor elektronica? Ik zie van 1- 5 mm2, is 2.5mm een goed idee waar redelijk alles in past wat in deze kast voorkomt?

De maat die je gebruikt moet overeenkomen met de maat van je aders. Nu kun je nog wel 1,5mm² gebruiken in een 2,5 mm² klem, maar een grotere afwijking: niet doen.

- Wel of geen adereindhulzen gebruiken?

Wanneer je geen 'solid' installatiedraad gebruikt is dit noodzakelijk als de klemmen geen schroefklemmen zijn. De WAGO klemmen die ik heb steek je zo de adereindhulzen in.

- Zijn er conventies voor de kleuren van rijgklemen voor gelijkspanning (positied/negatief)?

Volgens mij niet: laagspanning zijn over het algemeen blauw. De polariteit moet je denk ik uit de labels en de kabels halen.

- Kan ik de min van zowel de 24v als de 48 volt voedingen combineren?

Alleen wanneer de 24V en 48V compleet onafhankelijk zijn.

- Mogen 24v, 48v, siganlen en 220 alleemaal op dezelfde rail?

Volgens mij wel, de klemmen maken geen contact met de rail (met uitzondering van de groen/gele aard klemmen!)

- Bovenin zie je een 220 'verdeelblok'. Dit bestaat uit elke keer 3 rijgklemmen naast elkaar die met een kammetje verbonden zijn. Ik wil hetzelfde doen voor een 24 volt verdeelblok en en 48 volt verdeelblok. Als ik 5 gebruikers heb die 48v nodig hebben, kan ik dan uit met drie rijgklemmen met een bruggetje of is het niet gebruikelijk dan ook de boven ingangen te gebruiken en moet ik 5 klemmen naast elkaar zetten?

Kwestie van smaak volgens mij. Ik doe het liever niet, omdat de klem (en de label) niet meer zichtbaar zijn.

[benkr]

- Wat is een gangbare maat rijgklem voor elektronica? Ik zie van 1- 5 mm2, is 2.5mm een goed idee waar redelijk alles in past wat in deze kast voorkomt?

Ik gebruik standaard 2,5mm klemmen, maar ik ben bevoordeeld, ik heb ze in alle maten en kleuren liggen, als ik dat niet zou hebben (en het einde komt echt in zicht) dan zou ik alles van dezelfde kleur nemen, met uitzondering van de aarde, dat zijn speciale klemmen.

- Wel of geen adereindhulzen gebruiken?

Dat ligt aan het type klemmen, er zijn er die je eigenlijk niet zonder adereindhulzen kunt gebruiken, maar in principe mag het ook zonder.
Als je schroefklemmen hebt dan zou ik zelf adereindhulzen gebruiken, als je veerdrukklemmen hebt dan ligt het aan hoe je de veerdruk wegneemt, bij sommige moet je je draad er gewoon indrukken, dat gaat alleen goed met harde draad of adereindhulzen.

- Bovenin zie je een 220 'verdeelblok'. Dit bestaat uit elke keer 3 rijgklemmen naast elkaar die met een kammetje verbonden zijn. Ik wil hetzelfde doen voor een 24 volt verdeelblok en en 48 volt verdeelblok. Als ik 5 gebruikers heb die 48v nodig hebben, kan ik dan uit met drie rijgklemmen met een bruggetje of is het niet gebruikelijk dan ook de boven ingangen te gebruiken en moet ik 5 klemmen naast elkaar zetten?

Wat je zelf het makkelijkst vindt, maar als je gootjes gaat gebruiken (vind ik zelf makkelijk en veel netter) dan zou ik de klemmen allemaal van dezelfde kant aansluiten.

- Mogen 24v, 48v, sigalen en 220 allemaal op dezelfde rail?

Ik zou de 230V wel zo veel mogelijk van de stuurstroom gescheiden houden, gevaarlijk en niet gevaarlijk apart dus.

- Kan ik de min van zowel de 24v als de 48 volt voedingen combineren?

Ik zou de minnen zeker aan elkaar knopen.

- Zijn er conventies voor de kleuren van rijgklemen voor gelijkspanning (positied/negatief)?

Standaard is zo'n beetje grijs voor de fase, blauw voor de nul, groen/geel voor aarde, rood voor + en blauw voor -
Maar alles van dezelfde kleur zie je ook wel, maar dan is het eigenlijk altijd goed duidelijk genummerd of gelabeld.
Hetzelfde geldt voor kleuren van draden. En sterkstroom minimaal 1,5 mm2, besturing minimaal 0,75mm2 of meer als er meer stroom loopt, b.v. de motordraden, die neem ik altijd minimaal 2,5mm2 en dan de draden per motorspoel getwist.

Hier een voorbeeldje van een kast die ik voor Portje zijn machine gebouwd heb:

20200418_152302.jpg

De lege rails bovenin is bedoeld voor dingen die Portje er zelf nog in wilde bouwen, geen idee of dat inmiddels gebeurd is, maar het gaat om het idee van de railklemmen gebruiken.

[Kjelt]

Als je in besturingskasten van pro firma's kijkt dan gebruiken ze bijna allemaal een en dezelfde kleur rijgklemmen en draden.
Kennelijk voor de prijs. Om dan nog het overzicht te kunnen houden is het essentieel om de draden en klemmen te labelen en een schema te maken zodat je later er nog uit kunt komen.
Als je de klemmen nog zelf kunt kiezen dan zou ik de kleuren nemen die Ben schrijft behalve dan zou ik zwarte voor de DC - nemen omdat blauw dan de NUL van de netspanning is.

Verder is het good practice om adereindhulzen te gebruiken, dit is verplicht bij schroefaansluitingen maar optioneel voor klemaansluitingen, maar ik zou het gewoon altijd doen.

[skillalot]

Ik gebruik altijd aderhulzen, en zou dat ook altijd aanraden.
Verschillende kleuren klemmen ben ik niet van, ik gebruik altijd gewoon grijs.

Een goed schema moet je sowieso mee beginnen, anders wordt het sowieso een puinhoop.
Dan alle componenten eerst op de plek zetten, alles nummeren/labellen volgens het schema zodat je ook weet wat je waar moet aansluiten.
Draden zelf nummer ik niet, met een goed schema erbij ook niet nodig naar mijn idee, want je kan gewoon in het schema volgen waar draden heen gaan. En ik vind die gele nummertjes om de kabel eigenlijk ook maar gruwelijk irritant ook eerlijk gezegd.

Kleuren van de draden doe ik zelf als volgt:
400V/230V fase zwart
Nulleider licht blauw
Aarde Groen/Geel
Noodstopcircuit Geel
5VDC Orange
24VDC Donkerblauw (Gnd soms donkerblauw/wit als ik heb liggen)
48VDC Grijs

[hugo stoutjesdijk]

Draden zelf nummer ik niet, met een goed schema erbij ook niet nodig naar mijn idee, want je kan gewoon in het schema volgen waar draden heen gaan. En ik vind die gele nummertjes om de kabel eigenlijk ook maar gruwelijk irritant ook eerlijk gezegd.

Tot je een bedradingsfout vind dankzij het feit dat het nummertje op de draad geprint staat. (dat is ook wel veel strakker dan die irritante labeltjes, die er ook weer van af kunnen) Er zijn ook printbare labeltjes die je om de draad plakt, dat is een goed alternatief. Stukje wit waar de tekst op staat, en een stukje doorzichtig, bij opplakken rol je het doorzichtige deel over de tekst zodat het niet af slijt. https://www.brady.nl/printlinten-cartri ... ps-3069444
(helaas is dat voor de hobby niet de doen, denk ik?)

Ik vind persoonlijk 1 kleur voor 0 (blauw), en een kleur voor +24(bruin) en grijs voor de rest wel handig.
Dat stukje waar netspanning zit, zou ik sowiezo ergens anders in de kast zetten.

Maar mijn persoonlijke smaak zegt niets over de voorschriften.
Er zijn ook etageklemmen waar de 0 en + ook bij in zitten, reuze handig voor sensoren, en soms is het erg handig als er ook nog ledjes in de klemmen zitten, dat komt erg goed van pas bij storing zoeken.

[aw]

Leerzaam allemaal!

En wat is jullie favoriet adres om dit te bestellen? Ik koop vaker bij Elektramat maar daar lijkt het assortiment (m.n. de versies met schroefklemmen) best beperkt.

[skillalot]

Ik bestel altijd bij Oosterberg, voor 19:00 besteld komen ze het de volgende ochtend brengen, maar dat is volgens mij alleen zakelijk.
Eibabo.nl is ook goedkoop met al dat spul, maar dat komt uit Duitsland dus iets langer levertijd.

@Hugo
Klinkt misschien behoorlijk slecht, maar ik maak eigenlijk geen bedradingsfouten. Juist omdat ik eerst het schema maak, dan alles op de achterplaat monteer en daarna eerst alle klemmenstroken, rijgklemmen, relais, zekeringen etc nummer/label. Dan met het schema erbij de boel bedraden, en na elke draad markeer ik in het schema de lijn met een marker zodat ik zie wat ik gehad heb. Als er achteraf toch fouten in zitten dan is dat met het maken van het schema al fout gegaan, en dan vind je zo terug wat je verkeerd gedaan hebt.
Ik vind nummers op de rijgklemmen genoeg, al die extra nummertjes erbij vind ik alleen maar storend, en de extra tijd die het kost om dat allemaal aan te brengen vind ik het ook niet waard...

[benkr]

Als je nog klemmen zoekt kijk dan hier eens:

https://www.marktplaats.nl/v/hobby-en-v ... uitklemmen

[Caesar]

Ik bestel altijd bij Oosterberg, voor 19:00 besteld komen ze het de volgende ochtend brengen, maar dat is volgens mij alleen zakelijk.
Eibabo.nl is ook goedkoop met al dat spul, maar dat komt uit Duitsland dus iets langer levertijd.

@Hugo
Klinkt misschien behoorlijk slecht, maar ik maak eigenlijk geen bedradingsfouten. Juist omdat ik eerst het schema maak, dan alles op de achterplaat monteer en daarna eerst alle klemmenstroken, rijgklemmen, relais, zekeringen etc nummer/label. Dan met het schema erbij de boel bedraden, en na elke draad markeer ik in het schema de lijn met een marker zodat ik zie wat ik gehad heb. Als er achteraf toch fouten in zitten dan is dat met het maken van het schema al fout gegaan, en dan vind je zo terug wat je verkeerd gedaan hebt.
Ik vind nummers op de rijgklemmen genoeg, al die extra nummertjes erbij vind ik alleen maar storend, en de extra tijd die het kost om dat allemaal aan te brengen vind ik het ook niet waard...

wat gebruik jij om te labelen? Ik heb eens een paar middagen zitten googlen en eigenlijk is anno 2022 alle opties nog steeds duur en/of tijdrovend:

* printen met Brother label printer (printbare krimpkous): duur en je gooit de helft van de krimpkous weg door te lange 'navoer'
*labeltjes printen en in hulsjes stoppen. De betaalbare varianten met template voor in Word of met invoersoftware zijn 'out of business'. Wat ik verder kan vinden zijn 'professionele pakketten' die voor een semi hobbiest niet te betalen is.
*gepriegel met voor geprinte cijfertes/letters ga ik niet aan beginnen.

overigens vind ik dat de klemmen echt ongelooflijk duur zijn (voor zo'n stukje plastic). Of ik heb de juiste kanalen niet, maar bij Farnell/Conrad zit op zo'n 1.50 per stuk meen ik. Oosterberg en Eibabo is wel interessant trouwens, daar ga ik eens kijken.

Ik wil eigenlijk een uitgebreide printplaat ontwerpen die d.m.v. schroefterminals 24V, 230AC en misschien nog een aparte 'groep' (48V?) kan verdelen.

Evt. met zekeringen erop om de boel te beveiligen. Die rijgklemmen is mooi spul, maar aan de prijs en uiteindelijk erg repeterend als je meerdere machines hebt gebouwd. Op deze manier kun je in de toekomst heel makkelijk nog even 230VAC of 24V aftappen voor een sensor of andere module die je er later bij zet.

Probleem is natuurlijk wel dat de sporen op de printplaat groot/dik genoeg moeten zijn om zulke stromen te kunnen verwerken. Ook heb ik uitgebreid gezocht naar pcb houders die op een Din-rail geklikt kunnen worden, maar ik heb nog geen adressen kunnen vinden hiervoor. EdingCNC verkoopt ze voor de CNC720/CNC760, maar ze moeten eigenlijk 1 maatje groter zijn.

[hugo stoutjesdijk]

@Hugo
Klinkt misschien behoorlijk slecht, maar ik maak eigenlijk geen bedradingsfouten.

Dat deed ik 20 jaar geleden ook niet.

En die fout zat gewoon in een 'zeer professioneel' gebouwde machine, die ogenschijnlijk correct functioneerde, maar toch 1 merkwaardige niet juist werkende functie had.

Zolang de documentatie correct en compleet is, maakt het ook allemaal niet zo heel veel uit.

[Kjelt]

wat gebruik jij om te labelen? Ik heb eens een paar middagen zitten googlen en eigenlijk is anno 2022 alle opties nog steeds duur en/of tijdrovend:

Klopt dat is ook mijn grootste frustratie, de echte goede kabel labelprinters dan vallen de kosten van de labels nog wel mee maar de printer zelf en de software gaan al gauw richting de 900.-

overigens vind ik dat de klemmen echt ongelooflijk duur zijn (voor zo'n stukje plastic). Of ik heb de juiste kanalen niet, maar bij Farnell/Conrad zit op zo'n 1.50 per stuk meen ik.

Het is meer de vernikkelde koper waar je voor betaald dan het plastick
Maar inderdaad zijn prijzig maar dat kosten goede printklemmen ook al gauw.
Die goedkopere zijn vaak kwalitatief slecht, en schroefklemmen heb ik ook al meegemaakt die zelfs met het juiste moment al doldraaien.
Ook daar zijn de goede merken PC en Wago prijzig.
Als je bv eens kijkt naar de PC klemmen die op de iCNC600 van Eding zitten van Phoenix Contact die kosten een euro per contact dus tussen de 5 en 10 euro per stuk

Ik wil eigenlijk een uitgebreide printplaat ontwerpen die d.m.v. schroefterminals 24V, 230AC en misschien nog een aparte 'groep' (48V?) kan verdelen.

PCB en 230VAC zijn geen gelukkige companen. Het kan wel voor voedingen of lage stromen tot 1A of max. 2A maar je gebruikt een dun laagje koper. Ik zou indien daarboven gewoon snoer gebruiken.
Die 48V voor de servo's ? Dan zeker bedraden je wilt toch geen 6 a 10A over een printspoor laten lopen ?

Die rijgklemmen is mooi spul, maar aan de prijs en uiteindelijk erg repeterend als je meerdere machines hebt gebouwd.

Ideaal voor serieproductie, je kunt de kabelboom onafhankelijk al maken op een aparte tafel met tekening en mal.

Ook heb ik uitgebreid gezocht naar pcb houders die op een Din-rail geklikt kunnen worden, maar ik heb nog geen adressen kunnen vinden hiervoor.

Die groene zijn van PC (Phoenix Contact) maar ook prijzig.
Dit lijkt me een ideale klus voor de 3D printer of nog mooier maak een aluminium versie met de frees.

[serum]

@ceasar

Heb ook zo'n brother, maar het makkelijkst is dat je ze allemaal tegelijk print met een paar spaties ertussen en met de hand los knipt..

[DaBit]

Die 48V voor de servo's ? Dan zeker bedraden je wilt toch geen 6 a 10A over een printspoor laten lopen ?

Waarom niet?
Uitgaande van 20 graden temperatuurstijging en 18u basiskoper+plating op een enkelzijdige print heb je voor 6 Ampere een spoor van 3mm breed nodig.